مدیر مرکز ملی باستان شناسی عربستان سعودی زاهانی:

ساخت و ساز مشترک"یک کمربند و یک جاده"، مبادلات و همکاری بین عربستان سعودی و چین را عمیق تر و گسترده تر کرده است

لی جیاء لین (Li jia lin)

     از آنجایی که رئیس جمهور آقای شی جین پینگ در اکتبر ۲۰۱۳ ابتکار اصلی "یک کمربند و یک جاده" را مطرح کرد، تبادلات و همکاری ها میان کشورها در امتداد "یک کمربند و یک جاده" تعمیق یافته است و ارتباطات مردمی همچنان ادامه دارد. در مصاحبه خبرنگار با مدیر مرکز باستان شناسی ملی عربستان سعودی آقای زاهانی، وی اظهار داشت که مبادلات بین عربستان سعودی و چین در زمینه آثار باستانی جلوه ی مهمی از اجرای ابتکار "یک کمربند و یک جاده" است.

     در دسامبر سال ۲۰۱۶، نمایشگاه "راه عربی- آثار تاریخی عربستان سعودی" با حمایت سازمان آثار باستانی ملی چین، با همکاری موزه ملی چین و اداره کل گردشگری و میراث ملی عربستان سعودی در موزه ملی چین برگزار شد، و ۴۶۶ تکه (مجموعه) آثار باستانی و فرهنگی با ارزش و گرانبها که در موزه های مختلف عربستان سعودی جمع آوری شده اند، نمایش داده شد. در سپتامبر سال ۲۰۱۸، نمایشگاه آثار باستانی"گنجینه های چینی" به میزبانی سازمان آثار باستانی ملی چین و اداره کل گردشگری و میراث ملی عربستان سعودی در موزه ملی ریاض عربستان سعودی به نمایش گذاشته شد. این نخستین نمایشگاه بزرگ آثار باستانی فرهنگی چینی در عربستان سعودی بود و تقریباً نیمی از آثار باستانی اولین بار در خارج از کشور نمایش داده شد که شامل آثار باستانی با ارزش همچون مجسمه های سفالی جنگجویان سلسله چین (Terracotta Warriors and Horses of the Qin Dynasty)، لباس یشمی سوزن دوزی شده با نخ طلا، مجسمه های زنان خدمتکار سلسله تانگ، مجسمه آدم های هو نقاشی شده، گلدان نقاشی شده با شکل اژدها و ابرها از سلسله مینگ و غیره است. آقای زاهانی گفت: این مبادلات و همکاری های آثار باستانی پس از آغاز طرح "یک کمربند و یک جاده" انجام شد که نشان دهنده روابط نزدیک دو کشور و دوستی دو ملت است".

     زاهانی گفت: در سال ۲۰۱۸، کاوش های مشترک باستان شناسی انجام شده توسط عربستان سعودی و چین در سایت بندر سلین (The port of Saleen) در عربستان سعودی باعث شده است که باستان شناسان سعودی حرفه و شوق تیم باستان شناسی چین را درک کنند. گزارش شده است که در سال ۲۰۱۶، به منظور اجرای توافق های مبادلات فرهنگی بین سران کشورهای چین و عربستان سعودی، سازمان آثار باستانی ملی چین و اداره کل گردشگری و میراث ملی عربستان سعودی توافق نامه همکاری را برای برنامه ریزی کار کاوش باستان شناسی ۵ ساله در بندر سلین امضا کردند. از ۲۶ مارس تا ۱۴ آوریل ۲۰۱۸، تیم باستان شناسی چین و عربستان سعودی کارهای کاوش آثار باستانی را در بندر سلین انجام داد.

     به گفته زاهانی، کاوش های باستان شناسی در بندر سلین نتایج چشمگیری داشته است. از طریق کاوش های آثار باستانی، خرابه های بندر سلین به عنوان یک بندر مهم تجاری و زیارتی با مساحتی بیش از یک میلیون متر مربع شناسایی شد؛ دو کتیبه های حفاری شده از مقبره ها به ترتیب از سال ۹۹۰ و سال ۱۰۲۹ میلادی حکاکی شده، مبنای دقیقی برای داوری تاریخ خرابه ارائه داده است. باستان شناسان، از طریق بررسی های زیاد، فلیم برداری هوایی هواپیماهای بدون سرنشین، سنجش از دور و کارهای نقشه برداری دیجیتالی، مکانهای معماری و دو قبرستان بزرگ در بندر سلین و همچنین بقایای یک حیاط محموله ساحلی مظنون را پیدا کردند. در کاوش های محلی در منطقه ساخت و ساز خرابه های بندر سلین، بقایای معماری مسجد مظنون و یادگارهای زندگی مختلف پیدا شده است که سرنخ های مهم باستان شناسی را برای مطالعه بندر سلین فراهم کرده است. کتیبه های زبان عربی نیز در برخی مقبره ها یافت شد که مبنای مهمی برای درک مفهوم تاریخی و اطلاعات قومی بندر سلین فراهم آورد. در حین حفاری از خرابه های بندر سلین، وزنه های مسی، لاجورد لاپیس، تسبیحات، عقیق ، محصولات عاج، سکه و غیره پیدا شد. در همین زمان اشیاء سنگی عرب، سفال های لعاب ایران و ظروف چینی از چین پیدا شد که به وضوح تصویر تاریخی بندر سلین را به عنوان بندر تجاری بین المللی به نمایش گذاشت و مواد کاوش آثار باستانی باستان بسیار ارزشمندی را برای مطالعه جاده ابریشم دریایی فراهم کرد.

     در جریان انجام کارهای حفاری آثار باستانی در بندر سلین، آنچه آقای زاهانی را تحت تاثیر قرار داد استفاده از تکنولوژی پیشرفته و فناوری سنتی نقشه برگردانی و چاپ برداری مستقیم از لوحه های سنگی و چوبی (نوعی چاپ سنتی چینی) است. کارهای کاوش آثار باستانی این بار، ترکیبی از روشهای  کاوش آثار باستانی سنتی با عکسبرداری هوایی هواپیمای بدون سرنشین، باستان شناسی سنجش از دور، باستان شناسی محیطی، نقشه برداری دیجیتال و فناوری سه بعدی است و روش مهمی برای مطالعه جامع تاریخ بشر و اطلاعات جغرافیایی بندر سلین فراهم کرد. در همین زمان، کارهای کاوش آثار باستانی با دقت به کاراندازی شده است و از فن آوری های غربالگری و سنگشویی استفاده کرد و نمونه های حیوانات و گیاهان زیادی جمع آوری کرد و توانایی دستیابی به اطلاعات آثار باستانی را تا حد زیادی بهبود داده است. تکنیک کتیبه نویسی سنتی چینی نیز در کارهای کاوش آثار باستانی این دفع بسیار فوق العاده بود. کتیبه های ساخته شده توسط اعضای تیم چین باعث شده تا کتیبه ها به دلیل فرسایش باد و شن مبهم و کم رنگ بوده را واضح و روشن کردند. خواندن کتیبه همچنین سرنخهای مهمی را برای شناسایی زمان، گروه قومی و پیشینه تجارت مذهبی ارائه داده است.

     "با استفاده از کاغذ و جوهر،  به کتیبه های مبهم قابلیت خواندن دادند، این تکنیک برای اولین بار در کارهای کاوش آثار باستانی عربستان سعودی است و ما بسیار متعجب هستیم. باستان شناسان عربستان سعودی شروع به مطالعه از تکنیک ساختن نقشه برگردان (تصویری که مطور مستقیمی از لوحه های سنگی یا اشیاء مفرغی نقش برگردان شده باشد) چینی کرده اند و برای ترویج آن آماده می شوند". آقای زاهانی گفت: باستان شناسان چینی در عربستان سعودی بسیار خونگرم هستند و آنها مایل هستند که با عربستان سعودی آشنا شوند، شور و شوق صمیمانه آنها به فرهنگ عربستان سعودی باعث شده است که باستان شناسان عربستان را به هیجان آورد.

     در زمینه کاوش آثار باستانی، زاهانی معتقد است که در آینده عربستان سعدی و چین می توانند درانتخاب مکان های  همکاری را گسترش دهند، همکاری های عمیق تر و وسیع تری را نه تنها در محل بندر سلین، بلکه در امتداد ساحل دریای سرخ و جاهای دیگر خلیج فارس انجام

دهند. با روشن شدن نقش این خرابه های آثار باستانی در تجارت دریایی و مبادلات فرهنگی باستانی، دانش کاوش آثار باستانی عربستان سعودی را بطور مداوم غنی تر می کند.

     همکاری و تبادل گسترده تر در زمینه های دیگر بین چین و عربستان سعودی نیز انجام می شود. به گفته آقای زاهانی، بسیاری از پروژه های انجام شده در عربستان سعودی از حمایت چین برخوردار شده اند و سرمایه گذاری و قوۀ مشارکتی چین در زمینه علوم انسانی عربستان سعودی نیز بسیار قوی است. آقای زاهانی گفت : پس از طرح ابتکار "یک کمربند و یک جاده"، مردم زیادی از عربستان سعودی در حال یادگیری زبان چینی هستند، ما تصمیم گرفتیم که یک دوره زبان چینی را در دبستان شروع کنیم و به زودی دانش آموزان مقطع ابتدایی در عربستان می توانند زبان چینی را یاد بگیرند.

منبع : روزنامه فرهنگ چین، ۰۹ / ۱۲ / ۲۰۱۹